ΚΡΑΤΟΣ ΔΙΚΑΙΟΥ – ΔΙΑΦΘΟΡΑ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ:

Προώθηση και εφαρμογή Ηλεκτρονικής Δικαιοσύνης σε συνδυασμό με την ενίσχυση του Δικαστικού προσωπικού.

Ανοιχτά και προσβάσιμα δεδομένα σύναψης δημοσίων συμβάσεων μέσω της θέσπισης Ανεξάρτητης Αρχής Ελέγχου Δημοσίων Συμβάσεων.

Ίδρυση Σώματος Καταπολέμησης Διαφθοράς, το οποίο θα εστιάζει σε πολιτικά πρόσωπα (ως φορείς λήψης αποφάσεων), υψηλόβαθμα στελέχη του τραπεζικού συστήματος και μεγαλοεπιχειρηματίες.

Θεσμοθέτηση επαγγελματικού ασυμβίβαστου Βουλευτών.

Εξορθολογισμός του ελέγχου Πόθεν Έσχες των πολιτικών προσώπων, έτσι ώστε να γίνεται από ανεξάρτητη αρχή και να αφορά και τους συγγενείς πρώτου βαθμού.

Πλήρης κατάργηση ανώνυμων εισφορών σε κόμματα και μείωση του ανώτατου ορίου ιδιωτικής εισφοράς από €50.000 σε €20.000.

Στην περίπτωση όπου ένα πολιτικό κόμμα δεν συμμορφώνεται και δεν τηρεί τον νόμο, η χρηματοδότησή του να παγώνει για τέσσερα χρόνια.

–

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ:

Πού βρισκόμαστε;

Το κράτος δικαίου αποτελεί μία από τις κοινές αξίες των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιτάσσει όλες οι δημόσιες αρχές να ενεργούν πάντοτε με βάση τους περιορισμούς που θέτει ο νόμος, σύμφωνα με τις αξίες της δημοκρατίας και τα θεμελιώδη δικαιώματα, και υπό τον έλεγχο ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστηρίων.

Η διαφθορά κλονίζει τον τόπο μας σε έκταση άνευ προηγουμένου, απειλεί το κράτος δικαίου και καταρρακώνει την αξιοπιστία της χώρας μας, τόσο σε επίπεδο ΕΕ, όσο και διεθνώς. Το σκάνδαλο των χρυσών διαβατηρίων αποτελεί μονάχα την κορυφή του παγόβουνου, ενός συστήματος εξουσίας που χαρακτηρίζεται από βαθιά αδιαφάνεια. Την ίδια στιγμή, πολλές άλλες υποθέσεις διαφθοράς βλέπουν το φως της δημοσιότητας. Από αντιθεσμικές παρεμβάσεις κρατικών λειτουργών έως τα αμφιλεγόμενα ταξίδια πολιτικών προσώπων σε εξωτικούς προορισμούς.

Αποτελούν κατεστημένο και άρχισαν να βλέπουν το φως της δημοσιότητας οι συναλλαγές διαφθοράς μεταξύ των ανώτερων και κατώτερων κλιμακίων της εθνικής και τοπικής διοίκησης, των κορυφαίων αξιωματούχων πολιτικών κομμάτων, εκλεγμένων πολιτικών, του ιδιωτικού τομέα και μεμονωμένων πολιτών.

Παράλληλα, στις χαμηλότερες θέσεις της διεθνούς κατάταξης παραμένει η Κύπρος σε ό,τι αφορά την αποτελεσματική και ταχεία απονομή δικαιοσύνης, με βάση ευρωπαϊκούς και διεθνείς δείκτες.

• Ο μέσος όρος που απαιτείται στην ΕΕ για να υπάρξει τελεσιδικία σε μια υπόθεση είναι οκτώ μήνες, στην Κύπρο χρειάζονται πέραν των 2,500 ημερών.
•  Η Κύπρος κατατάσσεται τελευταία σε ό,τι αφορά το ποσοστό του ΑΕΠ που ξοδεύεται για τη λειτουργία των δικαστηρίων με 0,12%, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 0,32%.
• Η Κύπρος σε ό,τι αφορά το δείκτη του αριθμού δικαστών ανά 100.000 κατοίκους, διαθέτει 12 δικαστές, την ώρα που στην ΕΕ ο μέσος όρος ανέρχεται σε 20.

Αναμφισβήτητα η καθυστέρηση στην απονομή δικαιοσύνης επηρεάζει αρνητικά τα συμφέροντα και τα δικαιώματα των πολιτών και υπονομεύει την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατίας.

Η αντικειμενική πληροφόρηση του πολίτη από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης αποτελεί θεμέλιο της Δημοκρατίας. Η Κομισιόν σε ειδική έκθεση για τις εξελίξεις σε σχέση με το κράτος δικαίου στην Κύπρο, επεσήμανε ότι δεν υπάρχει πλαίσιο που να εγγυάται τη διαφάνεια της ιδιοκτησίας στους τομείς του γραπτού τύπου και των ψηφιακών μέσων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αναγνώριση και την επαλήθευση των τελικών κατόχων ή της πολλαπλής ιδιοκτησίας σε αυτούς τους τομείς.

Πού θέλουμε να φτάσουμε;

Είναι αναγκαίο η Κύπρος να διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα του συστήματος δικαιοσύνης, να καταπολεμήσει την διαφθορά και να θωρακίσει τον πλουραλισμό και την ελευθερία των μέσων μαζικής επικοινωνίας.

Θέλουμε μια Κύπρο που να λειτουργεί σαν ένα σύγχρονο και ευρωπαϊκό κράτος δικαίου. Θέλουμε ισχυρούς και ανεξάρτητους θεσμούς και ελεγκτικές αρχές. Θέλουμε όλοι οι πολίτες να είναι, αλλά και να αντιμετωπίζονται ως ίσοι ενώπιον του νόμου. Θέλουμε αυστηρό έλεγχο για το πού διοχετεύεται το δημόσιο χρήμα.

Πώς θα το καταφέρουμε;

Το κυπριακό σύστημα δικαιοσύνης έχει ανάγκη από μια σειρά διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων με σκοπό να ξεπεράσει σημαντικές προκλήσεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητα και την ποιότητά του. Αυτές οι μεταρρυθμίσεις πρέπει πρωτίστως να περιλαμβάνουν την καθιέρωση ηλεκτρονικής δικαιοσύνης, τη δημιουργία νέων εξειδικευμένων δικαστηρίων, την αναδιάρθρωση των υφιστάμενων δικαστηρίων, τη δημιουργία σχολής κατάρτισης δικαστών, την αναθεώρηση των κανόνων πολιτικής δικονομίας και μέτρα για την αντιμετώπιση της καθυστέρησης στην εκδίκαση των υποθέσεων.

Η διαφθορά δεν αντιμετωπίζεται με επικοινωνιακές υπεκφυγές. Πρέπει να αναζητηθούν τα αίτια, να θεσπιστούν προληπτικοί μηχανισμοί αντιμετώπισης και να τιμωρούνται όσοι αντιμετωπίζουν άνισα τους πολίτες με κριτήριο την σχέση τους με την εξουσία, όσοι καταχράστηκαν τα επενδυτικά προγράμματα, όσοι με τεχνάσματα προσπαθούν να αποξενώσουν από το Δημόσιο τις παραλίες και τα δάση προς εξυπηρέτηση ιδιωτικών συμφερόντων και όσοι καταστρατηγούν τους νόμους και τις αρχές του κράτους δικαίου. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί μια ανοικτή τηλεφωνική γραμμή ανώνυμων καταγγελιών διαφθοράς για λειτουργούς του κράτους.

Όσο αφορά τα πολιτικά πρόσωπα, πρέπει να θεσμοθετηθεί το επαγγελματικό ασυμβίβαστο των βουλευτών, για να μην υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, επαγγελματικών και δημοσίων. Πρέπει να υποχρεωθούν σε δηλώσεις πόθεν έσχες, όχι μόνο τα πολιτικά πρόσωπα αλλά και οι συγγενείς τους πρώτου βαθμού. Πρέπει ο έλεγχος των πόθεν έσχες να διενεργείται από ανεξάρτητη αρχή. Δεν νοείται ο ελεγχόμενος βουλευτής να είναι εκείνος που διενεργεί τον έλεγχο. Άλλωστε, ενδεικτικό της κατάστασης είναι ότι, ουδέποτε κλήθηκε πολιτικό πρόσωπο να δώσει εξηγήσεις σε σχέση με δήλωση πόθεν έσχες. Επιτέλους, εάν εντοπίζονται ασάφειες στην περιουσιακή κατάσταση που δηλώνουν τα πολιτικά πρόσωπα, πρέπει να διερευνώνται εις βάθος.

Οι ανεξάρτητοι θεσμοί του κράτους, όπως είναι και ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας μέσα από την διενέργεια ανεξάρτητου, αξιόπιστου και τεκμηριωμένου ελέγχου στον δημόσιο και ευρύτερο δημόσιο τομέα ενισχύουν την καταπολέμηση φαινομένων διαφθοράς και διαπλοκής. Είναι αναγκαία επομένως η διασφάλιση του σεβασμού των ανεξάρτητων θεσμών του κράτους και της απρόσκοπτης άσκησης των καθηκόντων τους ως ορίζονται από το Σύνταγμα. Πρέπει όμως επίσης, να ενδυναμωθούν οι φωνές που στηρίζουν τον διορισμό προσώπων κοινής αποδοχής στις θέσεις των ανεξάρτητων αξιωματούχων του κράτους, όπως είναι ο Γενικός Εισαγγελέας.

Η γραφειοκρατική παθογένεια αποτελεί έναν από τους βασικούς παράγοντες ανάπτυξης και συντήρησης του φαινομένου της διαφθοράς. Πέρα από αυτό, το κόστος της γραφειοκρατίας κυμαίνεται στην Κύπρο κάθε χρόνο μεταξύ €300 και €500 εκατομμυρίων. Πρέπει άμεσα να γίνει μετάβαση στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση με την οποία όλοι οι πολίτες (συμπεριλαμβανομένων των πολιτικών και των αξιωματούχων) θα αντιμετωπίζονται χωρίς διακρίσεις και με την οποία θα τεθούν εμπόδια στις «κατ’ εξαίρεσιν» ή «κατά παρέκκλισιν» αποφάσεις των κρατικών αξιωματούχων.

Λαμβανομένου υπόψη ότι, μόνο 7 από τις 16 Συστάσεις που περιλαμβάνονταν στην έκθεση της GRECO (Ομάδα Κρατών κατά της Διαφθοράς του Συμβουλίου της Ευρώπης) του 2016 κατάφερε να υλοποιήσει ικανοποιητικά η Κύπρος, είναι αναγκαία η επίσπευση των διαδικασιών συμμόρφωσης με τις συστάσεις που εκκρεμούν, ανάμεσα στις οποίες είναι και η θέσπιση Κώδικα Δεοντολογίας της Βουλή των Αντιπροσώπων, με αξιόπιστο τρόπο ελέγχου της εφαρμογής του. 

Περαιτέρω, πρέπει να διασφαλιστεί η πρόσβαση των πολιτών σε όλα τα δεδομένα που τους αφορούν. Από το πότε και γιατί ξοδεύεται δημόσιο χρήμα μέχρι και το τι ψηφίζει ο κάθε βουλευτής στα νομοσχέδια.

Τέλος, για να διασφαλιστεί η αντικειμενικότητα της πληροφόρησης από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και η μη ύπαρξη ιδιοκτησιακού μονοπωλίου, είναι αναγκαίο να διαμορφωθεί νομικό πλαίσιο το οποίο να ρυθμίζει την διαφάνεια στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης.

Η ομαλή λειτουργία ενός κράτους απαιτεί διαφάνεια και ισχυρή, ανεξάρτητη δικαιοσύνη. Οι σκιές και οι παρατυπίες υποβαθμίζουν το κράτος δικαίου και τελικά την ίδια την δημοκρατία. Πάμε να σταθούμε εμπόδιο στην διαφθορά. Πάμε να ενισχύσουμε μια Πολιτεία με υψηλό επίπεδο Δικαιοσύνης.